Burgerparticipatie als dans in dialoog

Onlangs hebben wij de vereniging VughtParticipeert (VP) opgericht, omdat we constateerden dat burgerparticipatie in Vught niet functioneerde. Dat was vooral vanuit eigen positieve ervaringen in andere gemeenten, waar we zagen hoe het beter kan. VughtParticipeert heeft geen politieke kleur en heeft inmiddels brede steun vanuit veel verschillende bewonersgroepen, maatschappelijke organisaties en uiteenlopende geledingen van de bevolking.

Transparante informatievoorzieningen en tijdige burger betrokkenheid

Als vereniging streven wij twee doelen na. Het eerste doel is transparante informatievoorziening vanuit de gemeente aan bewoners: zo volledig mogelijk, in voor burgers begrijpelijke taal en genuanceerd in de zin dat zowel de voor- als nadelen van keuzes op tafel liggen.

Belangrijk is dat deze informatie tijdig wordt gegeven. Dus niet achteraf als mosterd na de maaltijd nadat alles al besloten en beklonken is. Maar op een moment dat bewoners nog daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen en voldoende tijd krijgen om te reageren. Vragen die dan leven onder bewoners zullen correct én volledig beantwoord moeten worden.

Het tweede doel is actieve betrokkenheid van bewoners. Passieve participatie in de vorm van informatieavonden waar de gemeente informatie overdraagt, is een eerste stap, maar niet voldoende. Participatie betekent dat bewoners in een vroeg stadium van de besluitvorming actief worden betrokken. Zo kunnen bewoners meedenken en samen met de gemeente tot goede oplossingen komen. Bovendien kennen bewoners hun buurt vaak goed zodat oplossingen doeltreffender zullen zijn.

Deze uitgangspunten van VP gelden niet alleen voor nieuwe plannen. Ook eerder genomen besluiten moeten kunnen worden uitgelegd aan burgers, met namen en rugnummers. En eventueel ook ter discussie gesteld op basis van voortschrijdend inzicht. Of als de omstandigheden zijn gewijzigd.

Effectiever en efficiënter lokaal bestuur

Wij zijn ervan overtuigd dat het lokale bestuur op deze manier effectiever én efficiënter kan functioneren. Een besluit dat tot stand is gekomen in een zuiver en transparant proces is veel duurzamer. Het roept minder weerstand op en ‘hakken in het zand gedrag’, omdat het dan voor bewoners makkelijker te accepteren is dat iets niet kan.

Op de langere termijn draagt een betere samenwerking bij aan het verminderen van het wantrouwen tegen het lokaal bestuur omdat geen nieuwe negatieve ervaringen worden opgedaan. Ook zal het goodwill opleveren onder de bevolking en resulteren in een positiever imago van politici en bestuurders.

Naast een betere samenwerking maakt participatie het mogelijk om kennis, ervaring en energie uit de bevolking in te zetten. Hiermee kunnen ook kleinere gemeenten als Vught met een beperkte organisatie veel meer werk verzetten en betere resultaten bereiken.

Belangrijk is wel het besef dat hier de kosten voor de baten uitgaan, want het betekent meer investeren in bewonerbetrokkenheid aan het begin van een besluitvormingsproces, dus bij de start van plannen en besluitvorming. Dat vraagt tijd en energie van bewoners én van het lokale bestuur, soms andere procesvaardigheden van de deelnemende partijen en in ieder geval een verschuiving binnen de huidige Vughtse bestuurscultuur.