De Raad van State heeft in haar uitspraak van 21 december het bestemmingsplan vernietigd. In de uitspraak van de Raad van State staat als overweging:

“Stichting Natuur- en Milieugroep Vught voerde bij de Afdeling bestuursrechtspraak aan dat het Natura 2000-gebied ‘Loonse en Drunense Duinen en Leemkuilen’ schade zou oplopen door de stikstofuitstoot van zowel de aanleg als het gebruik van de gereconstrueerde N65. De Afdeling (red: RvS) bestuursrechtspraak geeft de stichting daarin gelijk. Voor een plan mag alleen toestemming worden gegeven als uit onderzoek blijkt dat zeker is dat beschermde natuurgebieden daardoor geen schade oplopen.”

Naast het probleem over stikstof heeft de RvS nog een aantal andere onderwerpen laten meewegen bij haar besluit. Die hadden betrekking op verkeersituatie Boslaan, groencompensatie, trillingshinder en bereikbaarheid tankstation Helvoirt.

VughtParticipeert is tevreden over dit resultaat, mede omdat het laat zien dat in ons land de bestuurlijke besluitvorming en beroepsprocedures hierop functioneren. 

Overigens moet hierbij wel worden vastgesteld dat het van meet af aan een ongelijke strijd was, waarbij inwoners en belangenorganisaties tegenover een leger aan experts en juristen met vrijwel onbeperkt budget stonden. Dankzij de enorme inzet en financiële bijdragen van inwoners konden de inhoudelijke tekortkomingen van dit plan bij de RvS naar voren worden gebracht, leidend tot deze terechte vernietiging van het besluit van de gemeente.

Wat hieraan vooraf ging

In 2020 heeft de gemeenteraad van Vught het bestemmingsplan voor de reconstructie van de N65 goedgekeurd. Onderdeel van dit plan was de toekomstige A65 halfverdiept door de bebouwde kom te leiden.

Volgens VughtParticipeert bood deze reconstructie geen oplossing voor de gestelde doelen: betere doorstroming op de N65, een grotere verkeersveiligheid, minder verkeersgeluid en luchtvervuiling, verbinding tussen Vught Noord en Vught Zuid en een duurzame oplossing. Sterker nog, er was alle reden aan te nemen dat op diverse fronten er sprake zal zijn van een achteruitgang, vooral wat de betreft de leefbaarheid in Vught.

Al in een vroeg stadium was vastgesteld dat de maatschappelijke kosten-baten verhouding van deze reconstructie negatief was. Mede om die reden heeft VughtParticipeert een aantal beroepspartijen ondersteund bij het uitwerken van hun beroepschriften en hun toelichting voor de Raad van State.

Een duurzaam alternatief in de vorm van een tunnel, uitsluitend voor doorgaand verkeer, was niet meegenomen in het onderzoek van de gemeente, en een verzoek daartoe is door het gemeentebestuur afgewezen. 

Wat betekent dit voor de N65 en VughtParticipeert?

Met het vernietigen van deze reconstructie zijn de problemen rondom de N65 niet opgelost en blijft de noodzaak voor het behalen van de gestelde doelen bestaan. Er is slechts voorkomen dat het beschikbare budget zou worden gebruikt voor een niet effectieve oplossing en een halfverdiepte “verkeersgoot” een sta-in-de-weg zou zijn voor iedere toekomstige poging tot verbetering.

Wel is hiermee ruimte gemaakt voor beter onderzoek naar alternatieven die aan de gestelde doelen beantwoorden en een duurzame oplossing bieden voor verkeer en leefbaarheid.

VughtParticipeert is zich bewust van haar verantwoordelijkheid om te komen tot een duurzame oplossing. Wij willen samenwerken met gemeente, provincie en Rijkswaterstaat en waken voor transparantie, participatie en zuivere besluitvorming.

Meer dan 10 jaar geleden startte in Vught het programma van ‘Knelpunt naar Knooppunt’, met een visie om alle niet-lokale verkeer, zoals de N65 en het spoor, onder de grond te krijgen. Hiermee zou een einde komen aan de vierendeling van ons dorp.

Inmiddels ligt er een tracébesluit voor het spoor en een bestemmingsplan voor de reconstructie van de N65. De plannen zoals deze er nu liggen zijn er niet voor de bewoners van Vught, maar om van de N65 een snelweg (A65) te maken en van het spoor een hoofdverbinding voor het goederenvervoer. Daarmee wordt de vierendeling onherstelbaar.

Om de ergste gevolgen voor Vught te kunnen beperken heeft de gemeente een paar aanpassingen op deze plannen geclaimd. Daarvoor mag Vught een financiële bijdrage leveren ter grootte van ongeveer 1x onze gehele jaarbegroting. En wat krijgen wij er voor terug: een halfverdiepte verkeersgoot met enkele gevaarlijke oversteek-ovondes, een paar verdiepte spoorwegovergangen en een bouwput van minimaal 7 jaar. 

Tijdens de zittingen van de Raad van State hebben vele inwoners en bedrijven ernstige bezwaren ingebracht, veelal onderbouwd met rapporten van deskundigen die door particulieren zijn betaald. Deze inwoners moesten optornen tegen een bataljon van 10 juristen, deskundigen en adviseurs, klaar om hen af te schieten met voor hen oncontroleerbare rapporten en juridische valkuilen.

Inmiddels zit een belangrijk deel van de gemeenteraad heimelijk te wachten op een afwijzing van het bestemmingsplan, het koekoeksei dat door het vorige gemeentebestuur in het nest is achtergelaten. Ook op provinciaal en nationaal niveau klinken geluiden dat men wellicht toch liever van dit plan afziet. De reconstructie van de N65 is o.a. een onnodige slokop van het stikstofbudget.

Daarnaast is afschieten van de reconstructie van de N65 een aantrekkelijke kans om de actuele budgettaire zorgen van het kabinet met €183 miljoen te verminderen. De Maatschappelijk Kosten Baten Analyse laat al sinds 2016 zien dat dit project veel minder oplevert dan het kost, zeker wat betreft de leefbaarheid voor de eigen inwoners.

Hoe is het toch gekomen dat een project, oorspronkelijk gestart vanuit de gemeente Vught om niet gevierendeeld te worden, inmiddels door de Provincie en Rijkswaterstaat tegen alle maatschappelijke logica wordt doorgezet?

Heeft er dan niemand de moed te zeggen dat dit project ons allen niet verder helpt, dat een plan met een fors negatieve kosten-baten-verhouding direct gestopt moet worden, omdat wij van het niet uitvoeren allemaal beter worden?

Laat ons wat meer tijd nemen om ons te bezinnen op de beste manier om vierdeling te voorkomen, de verkeersveiligheid sterk te verbeteren, luchtvervuiling en verkeersgeluid aantoonbaar te verminderen en een werkelijk duurzame oplossing te realiseren.

Vele beroepspartijen hebben zich vorige week tijdens de zitting van de Raad maximaal ingespannen om duidelijk te maken dat dit plan moet worden vernietigd. Helaas is vernietiging voor de gehele samenleving de beste optie.

Tijdens de gemeenteraadsvergadering op 16 december jl. besloot een groot deel van de gemeenteraad geen MER onderzoek naar het N65 plan te laten doen. Alleen SP bleef consequent in haar afwijzing van het huidige plan voor de reconstructie.

Waar sommige partijen zich in het verleden uitspraken tegen de reconstructie, verschuilden zij zich nu achter de Raad van State die voor hen in april 2022 een juiste keuze zou moeten gaan maken, mogelijk zelfs om het huidige plan te laten stranden.

Opnieuw blijkt hoe moeilijk het is als kleine gemeente om dit soort grote projecten uit te voeren. Al jaren voeren de Provincie en Rijkswaterstaat de feitelijke regie over dit project, terwijl de gemeente mag tekenen bij het kruisje en vooral ‘mag’ meebetalen.

Meebetalen om een probleem voor de Provincie en Rijkswaterstaat (doorstroming op de N65) op te lossen en vervolgens in het dorp te worden opgescheept met meer verkeer, meer geluidsoverlast, meer luchtvervuiling en meer verkeersonveiligheid. En daarvoor €23 miljoen bijbetalen, alleen maar om de schijn op te houden dat dit plan voor Vught ‘goed’ zou zijn.

Het is overduidelijk dat de gemeente zich aan dit project heeft vertild. Hier zien wij de beperkingen van ons lokale bestuursmodel. Grote infrastructuurprojecten zijn te complex om te laten besluiten door gemeenteraadsleden die dit, naast hun vaste baan en met alle goede bedoelingen, erbij moeten doen. Daarbij moeten zij steeds vaker vertrouwen op adviezen van externe specialisten, die niet zelden dat opschrijven wat de feitelijke opdrachtgever bevestigd wil zien.

Ook zien wij hoe beperkt de wens van de bevolking via verkiezingen zijn weg vindt naar gewenste ontwikkelingen en besluiten. En dat leidt tot bedrijfsongevallen, zoals wij recentelijk konden zien in Zeewolde, waar een grote internationale organisatie structureel ongunstige besluiten kan beïnvloeden.

Is er dan geen uitweg, kunnen wij dit niet anders en beter doen? Jazeker, de oplossing heet participatie, transparantie en zuivere besluitvorming. Dit zijn de 3 pijlers waarop VughtParticipeert is gebaseerd.

Als de besluitvorming rond de N65 transparant was geweest, had het MKBA rapport N65  (Maatschappelijke Kosten Baten Analyse) op tafel gelegen en had de gemeenteraad geweten wat het advies was: niet doen.

Dan had ook de gemeenteraad niet moeten besluiten over de VKA+ variant zonder de verkeersanalyses. Die kwamen 2 weken later en bleken voor sommige delen van Vught dramatisch.

Ook had de gemeenteraad bij de beslissing voor het bestemmingsplan niet een gemanipuleerde tunnelcalculatie van €412 miljoen op tafel gehad, maar een van €136 miljoen, prima passend binnen een totaalbudget van €183 miljoen.

En tenslotte had de gemeenteraad vorige week een MER rapport ter beschikking gehad dat mogelijk zou bevestigen wat inmiddels in diverse onafhankelijke rapporten is aangegeven: dat de verkeersaantallen niet correct zijn, dat de verkeersveiligheid in het dorp ernstig in het geding is, dat de stikstofberekeningen opnieuw niet kloppen etc..

Als de gemeenteraad serieus was geweest over participatie dan waren niet de ruim 100 bezwaren van bewoners van tafel geveegd, dan hadden zij daar serieus naar gekeken en waren waarschijnlijk het ontwerp en de planning aangepast.

En als de gemeenteraad een zuivere besluitvorming wenst, dan wordt aan haar niet telkens informatie onthouden, respectievelijk wordt zij niet met foutieve rapporten van experts op het verkeerde been gezet.

VughtParticipeert staat met deze 3 kernwaarden voor een 21e eeuwse bestuurscultuur en wil daaraan graag haar bijdrage leveren. Bijdragen door de enorme expertise, ervaring en energie onder de inwoners te mobiliseren om samen met de gemeente te komen tot betere plannen en zuivere besluiten.

Al jaren roepen burgers en belangengroepen op om een Milieu Effect Rapportage (MER) te laten uitvoeren en nu ligt er een uitgelezen kans. Zowel de gemeente Vught als de gemeente Haaren hebben in het verleden procedurele fouten gemaakt.

Zoals de wet namelijk voorschrijft moet er bij grotere projecten onderzocht worden welke gevolgen er te verwachten zijn voor het milieu. Hier is milieu niet alleen dassen, padden en bijzondere plantjes, maar ook inwoners, fietsers en wandelaars, die gevolgen ondervinden zoals geluidshinder, luchtvervuiling en verkeersonveiligheid. 

Door het project N65 klein te praten, proberen college en ingekochte deskundigen geloofwaardig te maken dat het om een klein projectje gaat. Niet de moeite van een MER waard, gewoon het karrespoor van Den Bosch naar Tilburg een beetje oprekken. Maar hoe komt het dan dat wij nog steeds niet weten wat dit gaat betekenen voor verkeersveiligheid, stikstof, fijnstof en bereikbaarheid? 

Diverse onafhankelijke (niet door de gemeente betaalde) onderzoeken hebben laten zien dat de aannames niet kloppen, dat het rekenwerk grote fouten bevat en dat de consequenties veel groter zijn dan verwacht. Bijvoorbeeld het rekenwerk over stikstof, moest opnieuw worden gedaan omdat van foutieve aannames was uitgegaan. De nieuwe stikstofberekening durven zij niet te publiceren, mogelijk zouden wij ook daar weer fouten ontdekken. Ook de berekeningen van de fijnstof zijn aantoonbaar foutief, zelfs het RIVM kan dit niet meer ontkennen. De voorgespiegelde verkeersaantallen laten zien dat het verkeer tot 2030 zou toenemen tot aantallen die wij in 2014 al vaststelden bij de stoplichten. Volkomen ongeloofwaardig. 

En dan nu doen alsof alles in orde is en een MER afwijzen? Hierbij verstoppen sommige voormalige oppositiepartijen zich achter de noodrem die de Raad van State zou kunnen bieden om dit onzalige plan van tafel te vegen. Politieke treurigheid ten top. Wachten op een zitting van de Raad van State in april met mogelijk een uitspraak pas begin 2023 en ondertussen doen alsof wij lekker bezig zijn met een Mobiliteitsplan. Absurd.

Dames en heren gemeenteraadsleden, wij hebben u gekozen om een onafhankelijke rol te spelen en het college te controleren. Uw rol is uw stem te laten horen die u ook op straat, in de winkel en op de sportvereniging kunt uitleggen. Zeggen “dat is de partijlijn” is ongeloofwaardig.

Dus neem donderdag tijdens de raadsvergadering uw verantwoordelijkheid en zie dit als een herkansing voor uw positie zoals u die innam tijdens de raadsvergadering in mei 2020, waarin het burgerinitiatief van meer dan 500 inwoners vroeg om nader onderzoek van de reconstructie N65. Laat zien dat ook u van mening bent dat dit gestuntel maar eens afgelopen moet zijn.

De Raad van State (RvS) heeft uitspraak gedaan over de voorlopige voorzieningen en is daarbij een stuk verder gegaan door op diverse bezwaren inhoudelijk te reageren. Weliswaar zijn de verzoeken afgewezen, maar de RvS heeft de gemeente en provincie een stevige lijst aan huiswerkopdrachten meegegeven. 

Op diverse onderdelen heeft de RvS vastgesteld dat het ontwerp en de onderliggende rapporten onvoldoende zijn. Overigens zijn hierbij nog niet alle onderwerpen besproken, diverse bezwaren waren te groot om nu voldoende te kunnen overzien. Hiermee heeft de RvS meer gedaan dan alleen maar te besluiten over de voorlopige voorziening, maar heeft zij alvast een schot voor de boeg gegeven voor de definitieve zitting, eind dit jaar.

Gemeente belooft niet te zullen beginnen

In een uitgebreide zitting op 2 maart heeft de Raad van State (RvS) zich inhoudelijk gebogen over de verschillende bezwaren die tegen het huidige N65 reconstructieplan zijn ingebracht.

Een week voor de zitting heeft de gemeente te kennen gegeven dat er ‘geen schop de grond in gaat’ voor begin 2022. Ter zitting vroeg en kreeg de rechter de bevestiging van de gemeente te wachten tot ná de definitieve uitspraak van de RvS. Daarmee had deze zitting heel kort kunnen zijn, want het spoedeisende belang kwam door deze belofte van de gemeente te vervallen.

Desondanks een diepgaande analyse

De rechter bleek de beroepschriften intensief te hebben bestudeerd en nam tijdens de zitting voldoende tijd om de verschillende partijen nader te bevragen en een goed beeld van de situatie te krijgen. Dat bleek ook uit de uitspraak die de rechter deze week deed. De gemeente heeft over diverse punten te horen gekregen dat de plannen onvoldoende uitgewerkt zijn, de rapportages onvolledig en deels onbruikbaar en voorstellen, zoals die voor de Helvoirtseweg, niet realistisch zijn. Hiermee heeft de gemeente een behoorlijk pak concreet huiswerk meegekregen.

Overigens betrof de uitspraak uitsluitend onderdelen zoals die zijn aangedragen door de aanwezige partijen. Zo had bijvoorbeeld de Stichting Natuur en Milieu Vught geen voorziening aangevraagd, maar het huiswerk wat betreft de foutieve en misleidende stikstof-calculatie was al voor de zitting als processtuk toegevoegd en zal tijdens de bodemprocedure behandeld worden

Zo heeft de rechter ook een paar andere grote problemen, zoals de fijnstof-problematiek maar ook het negeren van levensvatbare alternatieven zoals een tunnel, doorgeschoven naar de einduitspraak. Tijdens deze finale zitting zal ook op deze belangrijke punten door de gemeente nog het nodige moeten worden uitgelegd.

Opmaat voor eindoordeel

VughtParticipeert is tevreden dat de RvS goed heeft willen luisteren naar de zorgen en bezwaren van omwonenden en bedrijven. Dat sterkt het vertrouwen dat ook tijdens de uiteindelijke zitting de nodige aandacht zal worden besteed aan de tekortschietende kwaliteit van het plan en het onvoldoende naleven van wet- en regelgeving voor wat betreft zorgvuldige besluitvorming, leefbaarheid en duurzaamheid.

VughtParticipeert en haar partners zullen daarbij zeker aandacht vragen voor het ontbreken van een noodzakelijk MER-onderzoek, een nieuwe Maatschappelijke Kosten/Baten analyse en het niet nakomen van de plichten uit de Code Participatie, verplicht voor alle grote (MIRT) projecten.

Spagaat voor de gemeente

De komende maanden zullen verschillende partijen goed in de gaten houden dat er geen onomkeerbare zaken ter hand worden genomen. Zo nodig zal opnieuw een voorlopige voorziening worden aangevraagd om werkzaamheden stil te leggen, mocht dat toch het geval blijken. Waarbij inmiddels moet worden vastgesteld dat dit zo zijn beperkingen heeft. De verbreding en verharding van de Jagersboschlaan kon hiermee niet worden voorkomen. Overigens loopt over de openstelling van de Jagersboschlaan voor doorgaand gemotoriseerd verkeer parallel nog een beroepsprocedure bij de RvS.

Tevens hebben diverse partijen aangekondigd aanvullende informatie en onderzoeksresultaten aan de RvS te zullen aanbieden. Zo lopen er nog onderzoeken naar de verkeersveiligheid van de geplande ovondes en een tweede WOB-verzoek om meer details boven tafel te krijgen over de misleidende tunnelcalculatie. Ook zal aandacht worden gevraagd voor de veiligheidsrisico’s van de oprit bij de Vijverboslaan en het verzuim de verplichte Code Participatie te hanteren.

Al met al veel huiswerk. Een bestuurlijke spagaat voor de gemeente dreigt bovendien omdat de gemeente met deze uitspraak al min of meer gedwongen wordt het plan aan te passen terwijl zij zich naar de provincie contractueel heeft verplicht niets meer te zullen veranderen. Daarmee heeft de oude coalitie een groot hoofdpijndossier voor de nieuwe coalitie achtergelaten.

Wij houden u op de hoogte.