VughtParticipeert staat voor transparantie, participatie en zuivere besluitvorming.

Ingesproken door Philip Helmer (voorzitter) in de Commissievergadering 26 januari 2023.

De recente onrust aangaande de locaties voor tijdelijke bewoning laat zien dat als het (hieraan) ergens hapert, wij de kat in de gordijnen hebben en we verder van huis zijn. Er is vandaag de dag, met kritische en betrokken inwoners geen alternatief voor een goed uitgevoerde participatie. 

Het woord participatie staat wel 13 keer in In het coalitieakkoord van 2021. Dat is een goed begin, maar er moet nog veel geoefend en geleerd worden. Om die reden heeft VP een witboek geschreven en op basis van 8 recente ervaringen een aantal aanbevelingen gedaan.

Op verzoek van de raad is er ook een evaluatie uitgevoerd, echter meest op andere participatietrajecten dan in het witboek van VP. Opvallend genoeg waren bij de evaluatie van de gemeente niet opgenomen de Mobiliteitsvisie, Hotel van der Valk en De Baarzen, 3 zeer verschillende en zeer controversiële trajecten. Een goed voorbeeld van participatie was het project De Wieken, dat vooral door actieve inbreng van omwonenden en betrokkenheid van deskundige inwoners naar tevredenheid is verlopen.

Desalniettemin is de optelling van de observaties uit beide evaluaties een bruikbare tussenstand en een goede aanleiding om een aantal van de aanbevelingen ter harte te nemen, ik noem er 4.

1. richt thematische klankbordgroepen op met een jaarlijkse evaluatie, denk hierbij bijvoorbeeld aan verkeer en mobiliteit, ruimtelijke ordening en stedenbouw, en leefbaarheid en gezondheid
2. bied professionele ondersteuning voor kansrijke alternatieven
3. verleen mandaat en wees ook bereid het advies van de participatie te volgen
4. verhoog de transparantie met een digitale participatiekaart waarop alle plannen staan.

De aanstaande omgevingswet vereist ook dat plannen in een heel vroeg stadium bekend moeten worden gemaakt: 

• Een digitale kaart waarop een burger voor iedere locatie in onze gemeente kan zien wat daar gaat gebeuren, in welke fase van uitwerking en besluitvorming dat is, wanneer daarover geparticipeerd en besloten gaat worden en in welke stadium van besluitvorming en uitvoering het is. 
• Een digitale kaart, waar alle documentatie, coalitie-afspraken, ontwerpen, notulen, moties, raadsinformatiebrieven etc. te vinden zijn. 
• Een digitale kaart waar niet alleen de ambtenaren van de gemeente aan bijdragen maar ook betrokken bewoners. Dit gaat verder dan WijinVught.nl en, beste mensen, dit is geen fata morgana, diverse gemeenten in Nederland zijn hier al mee bezig. 

Dan hoeven inwoners niet moeizaam alle commissie-,  bestuurs- en raadsvergaderingen te volgen om te weten wat er staat te gebeuren. En dan was de onrust over de locaties voor tijdelijke bewoning misschien niet zo groot geweest. 

Participatie gaat verder dan een aantal keren belangstellenden betrekken. Het houdt ook in dat de bijdragen en concepten van betrokkenen serieus worden genomen en dat de notulen van de bijeenkomsten de inhoud van de gehele bijeenkomst weerspiegelen en niet alleen dat wat de opdrachtgever of gemeente voor wenselijk houdt. Daardoor ontstaat niet een participatie als formalisme, maar gevoelde participatie. 

Dat betekent natuurlijk niet dat iedere wens vervuld wordt maar dat alle inbreng een serieuze overweging heeft gehad en, indien niet vervulbaar, met redenen omkleed wordt afgewezen. Dat betekent ook dat als een keuze wordt gemaakt, deze begrijpelijk en zuiver is.

Het Klaverblad schrijft dat er sprake zou zijn van ‘participatie moeheid’. Moeheid ontstaat wanneer er niet wordt geluisterd en dat een eindresultaat wordt gepresenteerd wat blijkbaar vooraf al vaststond. Het is aan ons allen om het gevaar voor moeheid te bestrijden, want er is geen alternatief voor effectieve en gevoelde participatie.

Miranda van Houtum schrijft deze week in het Brabants Dagblad: "Vught heeft duidelijk nog een lange weg te gaan naar de zo gewenste open, transparante en nieuwe bestuurscultuur met ruimte voor inbreng van haar inwoners."

Vereniging VughtParticipeert heeft met haar witboek hieraan constructief willen meewerken. Participatie waarbij de energie, lokale kennis en expertise van bewoners wordt ingezet, wat tot betere en gedragen beslissingen leidt met minder energieverlies als gevolg van wantrouwen, boosheid, bezwaren en beroepsprocedures.

Participatie en transparantie zijn essentieel voor een goed bestuur. Alle partijen hebben tijdens de politieke debatten zich daarvoor in meer of mindere mate uitgesproken.

Nu was participatie ook al een belofte van de huidige coalitie, alleen daar is helaas weinig van terecht gekomen. Niet alleen konden geen structurele stappen worden gezet, ook moest te vaak worden vastgesteld dat het gebrek aan participatie en transparantie leidde tot onaangename besluitsverrassingen en mistige argumentaties. Deze gevallen hebben het onbehagen van de inwoners gevoed en de frustratie door de ‘achterkamertjespolitiek’ versterkt.

De nieuwe coalitie zal zich ondubbelzinnig moeten uitspreken voor een actieve participatie. Wat betreft transparantie over lopende zaken en aanstaande besluiten zullen er concrete voorstellen moeten komen. Het op korte termijn installeren van een onafhankelijke rekenkamer is daarbij essentieel.

Met de omgevingswet in aantocht, waarmee de plicht wordt vastgelegd de inwoners in een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken, ruim voor de uitwerking van plannen en het doen van toezeggingen, zal de gemeente een begin moeten maken met het publiceren van alle lopende zaken die nu nog in de achterkamertjes worden besproken.

De kiezer heeft gesproken

Analyses van de verkiezingscijfers laten duidelijk zien dat D66 en CDA de absolute winnaars zijn met beiden een flinke zetelwinst van respectievelijk 3 en 2 extra raadszetels. Gemeentebelangen verliezen net als de SP ieder 1 zetel. PvdA-GL heeft ook flink wat stemmenverlies maar behoudt wel de 4 zetels. De VVD heeft een kleine stemmenwinst.

Kortom, het voortzetten van de huidige coalitie van Gemeentebelangen, VVD en PvdA-GL is zeker niet de enige optie waarvoor de kiezers zich hebben uitgesproken. Ook vanwege de gepolariseerde verhoudingen in de afgelopen bestuursperiode, waarbij de oppositie in de raad vaak lijnrecht tegenover de coalitiepartijen stond, is het goed ook naar andere samenstellingen te kijken. 

Wat zijn dan de opties voor een nieuw bestuur? Lees de spannende beschouwing van Sander Wieringa hierover: https://www.novo3.nl/columns/vechten-of-verbinden/

Verfrissend is het voorstel van Rutger Jans (CDA), gesteund door Fons Potters (D66) dat informateur Bert Pauli niet alleen bij de politieke partijen, maar ook bij bewonersorganisaties te rade zou moeten gaan, om te horen hoe zij denken. Want dát is ook burgerparticipatie. Politieke partijen moeten immers niet alleen met elkaar kunnen samenwerken, maar ook met bewonersorganisaties.

Tenslotte

VughtParticipeert heeft in het eerste jaar van haar bestaan laten zien dat zij een actieve rol wil en kan spelen. Tot nu toe helaas vaak bij het vaststellen dat participatie en transparantie afwezig waren. Hopelijk in de toekomst in een samenwerkingsmodel.

Het burgerinitiatief VughtParticipeert en de vele bijdragen van bewonersgroepen laten zien hoeveel energie, kennis en betrokkenheid er is binnen onze gemeente. Het is dit potentieel dat VughtParticipeert probeert te mobiliseren, het is immers onze gemeente en daar willen wij in participeren.

Zodat met de energie, bruikbare kennis en betrokkenheid van de bewoners, als het gaat om hun leefomgeving, gewerkt wordt aan betere resultaten. Hiermee willen wij het energieverlies door verzet en boosheid achteraf, beperken en komen tot keuzes die beter worden begrepen en geaccepteerd.

Tijdens het door VughtParticipeert geïnitieerde politiek debat op dinsdag 10 november, hebben alle partijen de gelegenheid gekregen hun standpunten kenbaar te maken over vragen en kwesties die onder de inwoners van de gemeente Vught leven.

De bewonersvragen waren vertaald in 18 stellingen verdeeld over de thema’s: ‘wonen & voorzieningen’, ‘verkeer & verkeersveiligheid’ (inclusief de N65), ‘gezonde & schone lucht en natuurbehoud’, ‘burgerparticipatie’ en ‘financiën & transparante besluitvorming’. Voorafgaand aan het debat is aan alle partijen gevraagd standpunten in te nemen over de 18 stellingen. Alleen Gemeentebelangen en VVD waren niet bereid deze vooraf bekend te maken. Tijdens het debat konden de partijen hun standpunt toelichten.

• Over 3 stellingen waren de partijen het in ieder geval eens: De noodzaak van meer burgerparticipatie, ook voor jongeren, en de wens daar concreter invulling aan te geven in Vught.
• Dit betekent in ieder geval dat bewoners in een vroeg stadium - dus al vanaf de ideefase en eerste planfase - actief worden betrokken bij projecten die van invloed zijn op hun woonomgeving.
• De noodzaak van snelheidsremmende maatregelen in 30km straten binnen de woonkernen van de gemeente Vught. Uiteraard is hiermee nog niet duidelijk hoe de partijen aan de bovenstaande punten concreet invulling willen geven.

• Verdeeld waren de meningen over de N65 en transparante besluitvorming, en met name:

  • De noodzaak om de huidige plannen voor de reconstructie van de N65 te heroverwegen vanwege de negatieve bijeffecten (o.a. forse verkeerstoename binnen Vught). Gemeentebelangen, de VVD en PvdA-GroenLinks willen niet heroverwegen.
  • CDA, D66 en SP vinden dat er op zijn minst flink bijgesteld en aangepast moet worden. Voor deze aanpassingen moeten volgens hen Rijkswaterstaat en de Provincie extra bijdragen, omdat de N65 vooral gaat om een betere verkeersdoorstroom op een provinciale weg.
  • Het CDA, D66 en de SP vinden dat de toerit bij Craijenstein naar de Helvoirtseweg open moet blijven en de toerit bij de Olmenlaan dicht, Gemeentebelangen, de VVD en PvdA-GroenLinks vinden daarentegen dat de toerit bij Craijenstein wél afgesloten moet worden.
  • Gemeentebelangen en VVD zijn van mening dat de Olmenlaan open moet blijven, dus conform het huidige bestemmingsplan. Afwijkend aan de mening van deze partijen vindt PvdA-GroenLinks dat Olmenlaan dicht mag.
• Over de noodzaak van een onafhankelijke Rekenkamer in Vught, die de doelmatigheid en maatschappelijke bijeffecten van besluiten van het bestuur onderzoekt in het kader van transparante besluitvorming, waren de verschillen groot. Het CDA, D66 en de SP en PvdA-GroenLinks vinden onafhankelijke Rekenkamer noodzakelijk en de VVD en Gemeentebelangen niet.

• Ook over het tijdig beschikbaar stellen van de negatieve economische evaluatie van het huidige plan, de zogeheten Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (MKBA), waren er duidelijke verschillen:

  • VVD en gemeentebelangen vinden dat het feit dat dit rapport op een website van Rijkswaterstaat te vinden was, voldoende.
  • CDA, SP en D66 vinden dat dit rapport actief vooraf aan de raad had moeten worden gestuurd toen het basisbesluit over de huidige plannen een aantal jaren terug, werd genomen.

Dat leverde het volgende overzicht op:

In het bovenstaand overzicht ziet u de antwoorden op alle stellingen, voor zover de VVD en Gemeentebelangen tijdens het debat hun standpunt kenbaar hebben gemaakt. Dit overzicht kan u helpen uw stem aan de voor u juiste partij te geven.

Het debat kwam tot stand in een samenwerkingsverband tussen VughtParticipeert, Avulo TV, Huis73 en Theater de Speeldoos.

Wilt u precies weten wat de toelichtingen waren van de partijen? Het debat is door Avulo TV direct uitgezonden en is hier terug te kijken.

PS Aan de politieke partijen, als u van mening bent dat uw standpunten niet goed worden weergegeven of u wilt uw standpunten herzien, kunt u dat melden bij secretaris@vughtparticipeert.nl, dan actualiseren wij dit overzicht.

Op dinsdag 10 november vanaf 20:00 h wordt in Theater de Speeldoos het Politiek Debat 2020 gehouden in aanloop op de gemeenteraadsverkiezingen.

VughtDebatteert organiseert het politiek debat om de inwoners te informeren en de politieke partijen optimaal de kans geven te laten zien waar zij voor staan. Uniek aan dit debat is dat vragen van bewoners centraal staan en worden voorgelegd in de vorm van stellingen. In het debat worden vragen die bewoners hebben in de vorm van stellingen aan de lijsttrekkers van de politieke partijen voorgelegd. VughtParticipeert trekt hierin samen op met Avulo, Theater de Speeldoos en Huis73 onder de noemer van VughtDebatteert.

Alle politieke partijen zullen daar vertegenwoordigd zijn en onder leiding van twee onafhankelijke moderatoren met elkaar in debat gaan. Voorafgaande aan het debat zijn 18 stellingen (zie bijlage) geformuleerd waarover de partijen hun standpunten hebben bepaald en kunnen toelichten en verdedigen.

Twee onafhankelijke moderatoren zullen het debat leiden: Bart Eigeman (voormalig wethouder in Den Bosch) en Jan Peels (freelance journalist en media-allrounder). Aan het begin van het debat krijgen alle partijen de gelegenheid zich kort voor te stellen.

De onderwerpen die aan de orde zullen komen zijn Wonen en Voorzieningen, Verkeer en Veiligheid, Gezonde en schone Lucht en Natuurbehoud, Burgerparticipatie, Financiën en transparante Besluitvorming. Prangende vragen van bewoners zullen de revue passeren en partijen zullen worden uitgedaagd duidelijk te maken waar ze voor staan.

In verband met de RIVM-richtlijnen zal het debat als een besloten bijeenkomst worden georganiseerd en zal er geen publiek aanwezig zijn. Het debat zal live worden uitgezonden op Avulo TV (Ziggo kanaal 37, KPN kanaal 1303), via de live-stream, Facebookpagina en het Avulo YouTube-kanaal.

Na afloop van het debat zullen de standpunten van de partijen op de stellingen worden gepubliceerd. Hiermee willen wij een bijdrage leveren aan een goede informatievoorziening zodat inwoners van de gemeente Vught (Helvoirt, Cromvoirt en Vught) zich kunnen voorbereiden op hun keuze bij de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.

VughtParticipeert, Avulo, Theater de Speeldoos en Huis73 organiseren het Vughts Politiek Debat op dinsdag 10 november 2020.

Doel van het debat is de belangrijkste onderwerpen binnen onze gemeente te bespreken en de posities van de verschillende politieke partijen te leren kennen. Hiermee zijn de inwoners van onze gemeente beter in staat hun mening te vormen in aanloop op de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad op 18 november.

Programma

Het Vughts Politiek Debat start om 20:00 uur. In de komende weken zullen wij meer details van het programma bekend maken. Er is een beperkt aantal zitplaatsen, de RIVM-richtlijnen zullen daarbij leidend zijn. Hoe deze gereserveerd kunnen worden maken we later bekend.

Het Vughts Politiek Debat zal direct op Avulo worden uitgezonden en kan dus ook thuis worden gevolgd.

Deelnemers

Voor het debat zullen alle politieke partijen worden uitgenodigd om deel te nemen.

Zet 10 november 2020 in uw agenda

Wij roepen iedereen op het Vughts Politiek Debat in de agenda te zetten. Nadere informatie volgt, meld u aan voor onze regelmatige nieuwsbrief.